عوارض بلفاروپلاستی یکی از دغدغه‌های افرادی است که قصد انجام این جراحی زیبایی را دارند. عمل بلفاروپلاستی پلک بالا و عمل پلک پایین می‌تواند ظاهری جوان‌تر به چهره ببخشد، اما مانند هر جراحی دیگری ممکن است با عوارضی همراه باشد. آگاهی از این عوارض و مراقبت‌های لازم بعد از جراحی، به کاهش خطرات احتمالی و بهبود سریع‌تر کمک میکند. در این مقاله، به بررسی دقیق عوارض شایع و نادر این عمل خواهیم پرداخت.
عوارض بلفاروپلاستی چیست؟
بلفاروپلاستی با وجود مزایای قابل‌توجه، می‌تواند عوارضی ایجاد کند که بعضی از آنها موقتی و برخی دیگر نیاز به پیگیری و درمان دارند. در ادامه با مهم‌ترین عوارض این جراحی آشنا می‌شویم:
1_ خشکی چشم
خشکی چشم یکی از شایع‌ترین عوارض بلفاروپلاستی است که معمولاً پس از عمل به دلیل کاهش تولید اشک یا التهاب پلک‌ها بروز میکند. این حالت می‌تواند با احساس سوزش، خارش و تحریک چشم همراه باشد. استفاده از قطرههای مرطوب‌کننده و رعایت مراقبت‌های بعد از جراحی می‌تواند به کاهش این مشکل کمک کند.
چرا خشکی چشم ایجاد می‌شود؟
بعد از بلفاروپلاستی، چند عامل می‌تواند باعث خشکی چشم شود:
- بسته نشدن کامل پلک‌ها: اگر بعد از جراحی پلک‌ها به‌طور کامل بسته نشوند، سطح چشم در معرض هوا قرار می‌گیرد و اشک روی چشم سریع‌تر تبخیر می‌شود.
- آسیب یا التهاب غدد چربی پلک: این غدد وظیفه دارند یک لایه چربی روی اشک ایجاد کنند تا از تبخیر آن جلوگیری شود. جراحی می‌تواند به این غدد آسیب بزند یا آنها را ملتهب کند.
- کاهش تولید اشک: التهاب بعد از عمل ممکن است به غدد اشکی آسیب بزند و تولید اشک را کمتر کند.
- آسیب به لایه موکوسی اشک: این لایه کمک میکند اشک به سطح چشم بچسبد. اگر آسیب ببیند، اشک به‌راحتی از سطح چشم پاک می‌شود و چشم خشک می‌ماند.
علائم خشکی چشم
خشکی چشم می‌تواند به شکل موارد زیر خودش را نشان دهد:
- سوزش و احساس خارش
- قرمزی چشم
- تاری دید موقت
- حساسیت به نور
- احساس وجود جسم خارجی در چشم
- آبریزش چشم (پاسخ جبرانی بدن به خشکی)
چگونه می‌توان خشکی چشم را کنترل کرد؟
برای کنترل خشکی چشم بعد از بلفاروپلاستی می‌توان از قطرههای اشک مصنوعی برای مرطوب کردن چشم در طول روز استفاده کرد. در شب، پمادهای مخصوص کمک می‌کنند از خشکی شدید چشم جلوگیری شود. کمپرس گرم نیز با فعال‌سازی غدد چربی پلک‌ها، تبخیر اشک را کاهش می‌دهد. در مواردی که پلک‌ها به‌طور کامل بسته نمی‌شوند، استفاده از چسب پزشکی در شب برای بستن ناقص پلک‌ها توصیه می‌شود. اگر خشکی چشم شدید باشد، مراجعه به چشم‌پزشک ضروری است تا داروهای ضدالتهاب تجویز کرده یا روش‌های تخصصی مانند پلاگ سیلیکونی برای حفظ اشک را به کار گیرد.
2_ آبریزش چشم
برخی بیماران پس از بلفاروپلاستی دچار آبریزش غیرعادی چشم می‌شوند. این وضعیت ممکن است به دلیل تحریک سطح چشم یا اختلال در عملکرد مجرای اشکی ایجاد شود. این حالت معمولاً به دلیل تحریک سطح چشم یا اختلال در عملکرد مجرای اشکی ایجاد می‌شود. در حالی که ممکن است متناقض به نظر برسد (چون خشکی چشم هم شایع است)، آبریزش چشم می‌تواند واکنش جبرانی بدن به خشکی چشم شدید باشد. معمولاً این مشکل موقتی است و با گذشت زمان برطرف می‌شود، اما در موارد شدیدتر، نیاز به بررسی دقیق‌تر خواهد بود.
چرا آبریزش چشم اتفاق می‌افتد؟
تحریک سطح چشم: التهاب پلک‌ها یا جراحت‌های کوچک ناشی از جراحی می‌تواند باعث تحریک سطح چشم شود و در نتیجه، اشک زیادی تولید شود.
اختلال در تخلیه اشک: گاهی اوقات مجرای اشکی که اشک اضافی را تخلیه میکند، پس از جراحی دچار انسداد یا تورم می‌شود. در این شرایط، اشک اضافی روی سطح چشم جمع شده و از گوشه چشم سرازیر می‌شود.
آبریزش چشم چه مدت ادامه دارد؟
در بیشتر موارد، این وضعیت موقتی است و پس از کاهش التهاب پلک‌ها یا بهبود کامل جراحی، برطرف می‌شود. با این حال، اگر آبریزش برای مدت طولانی ادامه داشت یا با علائمی مانند درد، قرمزی شدید یا عفونت همراه بود، باید به پزشک مراجعه کرد.
چگونه می‌توان آبریزش چشم را کنترل کرد؟
برای کاهش التهاب پلک‌ها می‌توان از کمپرس سرد استفاده کرد و جهت محافظت از سطح چشم در برابر تحریک، مصرف قطرههای اشک مصنوعی توصیه می‌شود. در صورت تداوم مشکل، مشاوره با پزشک متخصص چشم برای بررسی انسداد مجرای اشکی ضروری است. همچنین ماساژ ملایم پلک‌ها تحت نظر پزشک می‌تواند به بهبود عملکرد مجرای اشکی کمک کند.
3_ تشکیل اسکار از عوارض احتمالی بلفاروپلاستی
تشکیل اسکار (جای زخم) یکی از عوارض احتمالی بلفاروپلاستی است که می‌تواند در محل برش‌های جراحی ظاهر شود. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که روند ترمیم پوست به‌طور طبیعی پیش نرود یا مراقبت‌های لازم پس از عمل به‌درستی انجام نشود. هرچند اغلب برش‌های بلفاروپلاستی در چین‌های طبیعی پلک پنهان می‌شوند، اما در برخی موارد، اسکار واضح و قابل مشاهده باقی می‌ماند.
چرا اسکار ایجاد می‌شود؟
اسکار زمانی ایجاد می‌شود که فرآیند ترمیم پوست به‌طور غیرطبیعی انجام شود. در برخی افراد، به‌جای ترمیم معمولی، پوست با تولید بافت اضافی (فیبروز) منجر به ایجاد اسکارهای برجسته می‌شود. عفونت یا التهاب طولانی‌مدت پس از جراحی نیز می‌تواند خطر بروز اسکار را افزایش دهد. علاوه بر این، عوامل ژنتیکی در مستعد بودن برخی افراد برای تشکیل اسکارهای ضخیم و برجسته نقش دارند. مراقبت نادرست از زخم، مانند عدم استفاده از کرم‌های ترمیمی یا قرار گرفتن در معرض آفتاب، می‌تواند روند بهبودی را مختل کرده و احتمال تشکیل اسکار را بیشتر کند.
چگونه می‌توان از تشکیل اسکار جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از ایجاد اسکار و بهبود روند ترمیم پوست، استفاده از کرم‌های ترمیم‌کننده تجویزشده توسط پزشک توصیه می‌شود. ماساژ ملایم محل جراحی پس از بهبود اولیه می‌تواند با بهبود جریان خون، احتمال ایجاد فیبروز را کاهش دهد. پرهیز از قرار گرفتن در معرض نور خورشید و استفاده منظم از کرم ضدآفتاب نیز نقش مهمی در پیشگیری از تشدید جای زخم دارد. علاوه بر این، رعایت بهداشت محل جراحی برای جلوگیری از عفونت، از اقدامات ضروری در این زمینه است.
4_ ناتوانی در بستن چشم
ناتوانی در بستن کامل چشم (Lagophthalmos) یکی از عوارض بلفاروپلاستی است که معمولاً به دلیل برداشتن بیش‌ازحد پوست پلک رخ می‌دهد. در این حالت، پلک به‌طور کامل بسته نمی‌شود، به‌ویژه هنگام خواب. این وضعیت علاوه بر احساس ناراحتی، می‌تواند باعث خشکی شدید چشم، تحریک قرنیه و حتی آسیب‌های جدی به سطح چشم شود. اگر این مشکل به‌سرعت تشخیص داده شود، درمان‌های موقتی مانند استفاده از پماد مرطوب‌کننده و چسب بستن پلک در شب می‌تواند از خشکی چشم جلوگیری کند. در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به جراحی ترمیمی برای بازگرداندن توانایی بستن کامل پلک وجود داشته باشد. مشورت با چشم‌پزشک در صورت بروز این عارضه ضروری است.
5_ عدم تقارن پلک‌ها
عدم تقارن پلک‌ها یکی از عوارضی است که ممکن است پس از بلفاروپلاستی دیده شود. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که ارتفاع یا حالت پلک‌ها در دو چشم متفاوت باشد. در بیشتر موارد، این مشکل موقتی است و به دلیل تورم و التهاب پس از جراحی به وجود می‌آید. اما در برخی مواقع، ممکن است ناشی از خطای جراح یا برداشت نابرابر بافت‌های پلک باشد که نیاز به اصلاح دارد.
دلایل ایجاد عدم تقارن پلک‌ها
عدم تقارن پلک‌ها می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. در روزهای ابتدایی پس از جراحی، تورم و التهاب موقت ممکن است موجب نامتقارنی پلک‌ها شود که معمولاً با کاهش التهاب، این حالت برطرف می‌گردد. از دیگر دلایل، برداشت نامتقارن بافت پلک است؛ اگر جراح مقدار متفاوتی از پوست، چربی یا عضله را در هر دو چشم بردارد، احتمال بروز عدم تقارن دائمی وجود دارد. همچنین در برخی موارد، رشد غیرطبیعی بافت ترمیمی (اسکار) در یکی از پلک‌ها می‌تواند باعث کشیدگی پلک به سمت بالا یا پایین و ایجاد ظاهری نامتقارن شود.
چگونه می‌توان این مشکل را برطرف کرد؟
برای برطرف کردن مشکل عدم تقارن پلک‌ها، در موارد موقتی، معمولاً با کاهش تورم طی چند هفته، تقارن پلک‌ها به حالت طبیعی بازمی‌گردد. در صورت وجود بافت اسکار، تزریق داروهای ضدالتهاب می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند. اما در موارد دائمی یا شدید، جراحی ترمیمی ضروری است تا وضعیت پلک‌ها اصلاح شود و نتیجه‌ای طبیعی‌تر حاصل گردد.
6_ تورم پلک
تورم پلک پس از بلفاروپلاستی امری طبیعی است و معمولاً در هفته‌های اول کاهش می‌یابد. استفاده از کمپرس سرد و رعایت توصیه‌های پزشک به تسریع روند بهبودی کمک میکند. درصورتی‌که تورم طولانی‌مدت یا با علائم غیرعادی همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کرد.
تورم پلک یکی از شایع‌ترین عوارض موقتی بلفاروپلاستی است که به دلیل التهاب طبیعی بافت‌های پلک پس از جراحی ایجاد می‌شود. این تورم معمولاً در روزهای ابتدایی به اوج می‌رسد و به‌تدریج در طی ۲ تا ۳ هفته کاهش می‌یابد.
چرا تورم پلک اتفاق می‌افتد؟
تورم به دلیل واکنش طبیعی بدن برای ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده رخ می‌دهد. در جریان جراحی، بافت‌های پلک تحت فشار قرار می‌گیرند و رگ‌های خونی کوچک آسیب می‌بینند که منجر به تجمع مایع در بافت‌ها می‌شود. این وضعیت، بخشی از روند بهبودی طبیعی است.
چگونه تورم را کاهش دهیم؟
اگر تورم همراه با درد شدید، قرمزی غیرعادی، خونریزی یا تب باشد یا بیش از چند هفته طول بکشد، باید حتماً با پزشک مشورت کرد. این علائم ممکن است نشان‌دهنده عفونت یا مشکلات دیگر باشد که نیاز به درمان فوری دارند. اما به طور کلی موارد زیر توضیه می شود:
- استفاده از کمپرس سرد در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول برای کاهش التهاب.
- بالا نگه‌داشتن سر هنگام خواب برای جلوگیری از تجمع مایعات در پلک‌ها.
- اجتناب از فعالیت‌های سنگین که می‌تواند تورم را تشدید کند.
- رعایت دستورات پزشک و مصرف داروهای ضدالتهاب در صورت تجویز.
عوارض عمل پلک پایین
عمل پلک پایین می‌تواند خطرات خاص خود را داشته باشد. مهم‌ترین این عوارض شامل خشکی چشم، باقی ماندن اسکارهای واضح و اکتروپیون (Ectropion) به معنای برگشتن لبه پلک به بیرون، است. اکتروپیون معمولاً در مواردی بروز میکند که مقدار زیادی از بافت پلک برداشته شده باشد. مراقبت‌های پس از جراحی و انجام منظم ویزیت‌های پیگیری می‌تواند احتمال این عوارض را کاهش دهد.
عوارض نادر جراحی بلفاروپلاستی
برخی از عوارض بلفاروپلاستی به ندرت رخ می‌دهند، اما آگاهی از آنها ضروری است. این عوارض معمولاً به دلیل خطای جراح یا واکنش‌های خاص بدن بیمار بروز می‌کنند.
1_ عوارض ناشی از مهارت پایین یا خطای جراح
انتخاب جراح با تجربه و متخصص در زمینه جراحی پلک، نقش مهمی در پیشگیری از عوارض دارد. جراحان بی‌تجربه ممکن است برش‌های نادرست یا حذف بیش‌ازحد بافت پلک را انجام دهند که به عوارض جبران‌ناپذیری منجر شود.
2_ کوچک شدن چشم بعد از عمل بلفاروپلاستی
در مواردی که جراح بخش زیادی از پوست پلک را بردارد، چشم‌ها کوچک‌تر از حالت طبیعی به نظر می‌رسند. این تغییر ظاهری می‌تواند برای بیمار ناخوشایند باشد و در برخی موارد نیاز به جراحی اصلاحی وجود دارد.
3_ قرینه نبودن چشم بعد از عمل پلک
عدم تقارن بین چشم‌ها از مشکلاتی است که می‌تواند به دلایل مختلفی ازجمله تورم نامتقارن یا خطای جراح بروز کند. در موارد خفیف، این مشکل به‌مرور زمان برطرف می‌شود، اما در موارد شدیدتر ممکن است اصلاح جراحی ضروری باشد.
4_ گوشت اضافه بعد از عمل بلفاروپلاستی
در برخی بیماران، تولید بافت اضافی یا گوشت اضافه در محل جراحی رخ می‌دهد. این وضعیت ممکن است ظاهری ناخوشایند ایجاد کند و در موارد شدید، نیاز به مداخلات درمانی داشته باشد.
5_ تجمع خون زیر پوست (هماتوم)
تجمع خون زیر پوست یا هماتوم یکی از عوارض نادر اما جدی بلفاروپلاستی است که می‌تواند باعث درد و تورم شدید شود. در صورت بروز این عارضه، تخلیه هماتوم توسط پزشک ضروری است.
در صورت رویت علائم زیر سریعا به پزشک مراجعه کنید
برای به حداقل رساندن عوارض بلفاروپلاستی، رعایت مراقبت‌های پس از عمل بسیار مهم است. استفاده منظم از داروهای تجویز شده، کمپرس سرد در ساعات اولیه، پرهیز از فعالیت‌های سنگین و خوابیدن به‌صورت نیمه‌نشسته می‌تواند به بهبود سریع‌تر و پیشگیری از عوارض کمک کند. اما اگر بعد از جراحی علائمی مانند درد شدید، تورم غیر عادی، خونریزی مداوم، اختلال در بینایی یا علائم عفونت مانند قرمزی و تب را تجربه کردید، حتماً فوراً به پزشک مراجعه کنید. این علائم ممکن است نشان‌دهنده عوارض جدی باشند که نیاز به بررسی و درمان فوری دارند.
کلینیک اسفند
سؤالات متداول
- آیا بلفاروپلاستی عوارض دارد؟
بله، بلفاروپلاستی مانند هر جراحی دیگری ممکن است عوارضی مانند خشکی چشم، تورم، یا عدم تقارن پلک‌ها داشته باشد. رعایت مراقبت‌های پس از عمل می‌تواند این عوارض را کاهش دهد.
- عوارض عمل پلک پایین چیست؟
عوارض رایج عمل پلک پایین شامل اکتروپیون (برگشت لبه پلک به بیرون)، خشکی چشم، و باقی ماندن جای زخم است که در بیشتر موارد با مراقبت‌های مناسب قابل پیشگیری است.
- آیا عمل بلفاروپلاستی خطرناک است؟
خطرات این عمل نادر هستند اما در صورت انجام جراحی توسط جراح غیرمتخصص ممکن است عوارض جدی‌تری مانند هماتوم یا قرینه نبودن چشم‌ها ایجاد شود.
- چگونه از خشکی چشم بعد از بلفاروپلاستی جلوگیری کنم؟
استفاده از قطرههای اشک مصنوعی و پرهیز از قرار گرفتن در معرض باد یا هوای خشک به جلوگیری از خشکی چشم کمک میکند.
- چه زمانی باید بعد از بلفاروپلاستی به پزشک مراجعه کنم؟
اگر علائمی مانند درد شدید، خونریزی مداوم، تب، قرمزی غیرعادی یا اختلال در بینایی داشتید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
